Voor vraagstukken op het gebied van digitale ethiek krijgt het Eindhovense stadsbestuur voor 2022 een onafhankelijke ethische commissie die dient als adviesraad van deskundigen. De commissie moet de gemeente straks gevraagd en ongevraagd gaan adviseren over ethische vraagstukken bij innovatie, data en technologie in de stad mede op basis van een ethisch waardenkader.
Leden/expertise
De gemeente Eindhoven wil graag multidisciplinair deskundigen in de ethische commissies. De Commissie bestaat maximaal uit zeven leden, de voorzitter en ondervoorzitter daaronder begrepen. De leden en de plaatsvervangers zijn niet werkzaam onder verantwoordelijkheid van het gemeentebestuur en zijn onafhankelijk. De leden en de plaatsvervangers worden benoemd op persoonlijke titel op grond van de professionele deskundigheid die nodig is voor de advisering, alsmede op grond van maatschappelijke kennis en ervaring. Dus: (digitale) grondrechten, technologie-ethiek, impact van wetenschap, techniek, innovatie en technologie op de samenleving.
De leden worden voor een periode van drie jaar door het college benoemd, maar kunnen tussentijds ontslag nemen. Zij doen daarvan schriftelijk mededeling aan de voorzitter van de Commissie, die maatregelen treft om in de vacature te voorzien.
De Functionaris Gegevensbescherming (FG) is een vaste adviseur van de ethische commissie en wordt gehoord als de commissie dit nodig dan wel wenselijk vindt.
Let op! De ethische commissie is bij de gemeente Eindhoven niet hetzelfde als hun interne ethische teams. Het ethisch team bestaat uit mensen die speciaal zijn toegerust om intern een (technologie)ethisch gesprek te voeren en een advies te schrijven voor de ambtelijke organisatie. Het ethisch team helpt de projectleiders bij het gebruik van het waardenkader. De ethische teams worden ondersteund met intervisie, cursussen, workshops, etc. Het werk wordt verricht als neventaak en met instemming van het sectormanagement.
Werkproces
Er is een pilot van een jaar voorzien waarvoor de capaciteit reeds is gereserveerd. We willen op basis van de ervaringen in het eerste jaar de beschrijving van de publieke waarden en de werkwijze toepassing waardenkader optimaliseren.
In het eerste jaar wordt de ethische commissie drie concrete vraagstukken voorgelegd:
(1) een advies over de werkwijze en de publieke waarden;
(2) een advies voor het in kaart brengen van algoritmen en het voorkomen van discriminatie;
(3) een advies over een nader te bepalen nieuwe technologie met grote impact op de stad (bijv. toepassen van gezichtsherkenning in de publieke ruimte).
Het advies wordt gegeven aan de hand van de beschreven zeven publieke waarden. De waarden en vragen zijn zijn gebaseerd op een vertaling van het raamwerk van het Rathenau Kader Waardevol Digitaliseren door de Gemeente Utrecht, de vragen uit het Data Ethics Canvas (ODI) en vragen uit data-ethisch onderzoek door Filosofie in actie.
De agenda en adviezen van de Commissie zijn openbaar en worden gepubliceerd op een speciale webpagina van de gemeentelijke website. Het college zal jaarlijks aan de raad rapporteren wat er met de adviezen is gedaan en verantwoording afleggen over de rol, invloed en impact van de ethische commissie.
Mandaat
De onkostenvergoeding en werkbudget voor de ethische commissie zijn gebudgetteerd voor de duur van de pilot in de jaren 2021/2022. Ten behoeve van de commissie wordt jaarlijks een budget beschikbaar gesteld. Ten laste hiervan kunnen, ter beoordeling van het college, onder meer kosten worden gebracht die verband houden met vergoeding convocatie, het inwinnen van advies en inhuren expertise voor specifieke studies.
Casussen
De digitale deurbel en de groen licht app voor fietsers. Datalekken. Gezichtsherkenning op straat. Het gebruik van nepprofielen door de gemeente op sociale media om inwoners te controleren (de gemeente was niet op de hoogte dat deze werkwijze niet is toegestaan).
https://www.ed.nl/eindhoven/eindhoven-wil-raad-voor-digitaal-ethisch-advies-br~a108063c/